Hành trình “vấp – đứng dậy – đi tiếp” của một sinh viên Bách Khoa

Thứ sáu - 25/07/2025 15:40

Bạn từng thi lại một môn nào đó ở đại học? Bạn thấy mình không đủ “xuất sắc” để mơ giấc mơ lớn?
Vậy thì hãy nghe những chia sẻ của anh Lưu Xuân Chỉnh – cựu sinh viên ngành Kỹ thuật Sinh học, khóa 57 – Đại học Bách khoa Hà Nội.

Từng là sinh viên phải học lại, từng không giỏi tiếng Anh, từng thấy “nghiên cứu quốc tế” là điều quá xa vời. Nhưng giờ đây, anh đang làm postdoc tại Mỹ, sau khi hoàn thành tiến sĩ tại Nhật. Và điều đã đưa anh đến đây – không phải là sự hoàn hảo, mà là dám đi tiếp sau mỗi lần vấp ngã.

Buổi Gặp Mặt Vinh Danh Các Học Giả Quốc Tế Công Tác tại NDSU 2025

PHẦN 1 – Chạm vào giấc mơ khoa học

Hồi học cấp 3, điều gì khiến anh/chị bắt đầu quan tâm đến Sinh học – và vì sao chọn Kỹ thuật Sinh học HUST?

Hồi cấp 3, mình may mắn được học với hai thầy giáo Sinh học rất tâm huyết. Nhờ các thầy, mình lần đầu tiên hiểu về DNA, về cách sinh vật tồn tại và tiến hóa – và thế giới sinh học bỗng trở nên sống động, đầy điều kỳ thú. Từ sự hứng thú ấy, mình biết đến ngành Kỹ thuật Sinh học của HUST. Lúc đầu, mình chưa hình dung rõ tương lai sẽ làm gì, nhưng mình tin rằng được học trong một chương trình kết hợp giữa khoa học nền tảng và công nghệ ứng dụng sẽ giúp mình tìm ra con đường phù hợp. Và đúng vậy, chính môi trường ấy đã rèn cho mình sự kiên trì với quá trình “thử – sai – làm lại” – điều cốt lõi của một người làm nghiên cứu.

Lần đầu bước chân vào giảng đường Bách Khoa, anh/chị có hình dung được một ngày mình sẽ làm nghiên cứu tại Nhật hay Mỹ không?

Thật lòng mà nói, khi mới đặt chân vào giảng đường Bách Khoa, mình chưa từng nghĩ một ngày sẽ làm nghiên cứu ở Nhật hay Mỹ. Lúc đó, mình chỉ lo “sống sót” qua những môn đại cương và vượt qua kỳ thi. Tiếng Anh hạn chế, “nghiên cứu quốc tế” hay “học bổng nước ngoài” nghe rất xa vời. Nhưng qua những lần vấp ngã, những đêm tự học và những dự án nhỏ trong phòng thí nghiệm, mình nhận ra: quan trọng không phải bạn bắt đầu ở đâu, mà là bạn có dám đi tiếp hay không. Từ một sinh viên từng phải thi lại, mình đã từng bước tích lũy kiến thức, kỹ năng và bản lĩnh để mở ra cơ hội nghiên cứu ở Nhật Bản – và sau đó là postdoc tại Hoa Kỳ.

Buổi giao lưu Bowling của nhóm nghiên cứu - Tăng cường kết nối và tinh thần đồng đội

Có một môn học, dự án hay thầy/cô nào đã thực sự “châm ngòi” cho đam mê nghiên cứu của anh/chị?

Trong suốt những năm đại học, các môn chuyên ngành nuôi dưỡng niềm yêu thích của mình với Kỹ thuật Sinh học. Nhưng bước ngoặt thật sự đến vào năm 3, khi mình tham gia đề tài sản xuất Nanocellulose từ bã sắn dưới sự hướng dẫn của thầy Phạm Tuấn Anh và cô Tô Kim Anh. Đó là lần đầu tiên mình được trải nghiệm một quy trình nghiên cứu đúng nghĩa – từ đọc tài liệu, thiết kế thí nghiệm đến phân tích kết quả. Mọi thứ vừa mới mẻ, vừa đầy thử thách, nhưng cực kỳ cuốn hút. Khoảnh khắc biến thứ tưởng như bỏ đi thành sản phẩm giá trị khiến mình nhận ra: nghiên cứu không chỉ khám phá điều mới, mà còn khám phá chính bản thân. Trải nghiệm ấy đã thực sự “châm ngòi” cho đam mê nghiên cứu và trở thành một dấu mốc quan trọng trong hành trình khoa học của mình.

PHẦN 2 – Từ HUST vươn ra thế giới

Thí nghiệm quan sát nấm sợi Trichoderma biến đổi gen tại Đại học Kỹ thuật Nagaoka (2019)

Điều gì từ chương trình đào tạo ở HUST đã giúp anh/chị đủ nền tảng để đi du học và làm việc quốc tế?

Chương trình đào tạo tại HUST đã cho mình nền tảng kiến thức vững chắc qua các môn cốt lõi như Hóa sinh, Vi sinh, Sinh học phân tử, Kỹ thuật di truyền, giúp mình tự tin tiếp cận kiến thức chuyên sâu khi học tập ở môi trường quốc tế. Mình đặc biệt trân trọng việc được rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề – những kỹ năng rất quan trọng khi nghiên cứu và làm việc đa văn hóa. Ngoài ra, tham gia nghiên cứu khoa học từ sớm và trải nghiệm các chương trình trao đổi sinh viên quốc tế đã mở rộng tầm nhìn, giúp mình kết nối với bạn bè và các nhà khoa học toàn cầu, tạo bước đệm vững chắc cho con đường học tập và sự nghiệp sau này.

Anh/chị từng thực hiện đề tài nghiên cứu nào đáng nhớ trong thời gian học tại HUST? Nó ảnh hưởng thế nào đến con đường sau này?

Một trong những trải nghiệm đáng nhớ nhất tại HUST là tham gia đề tài nghiên cứu sản xuất nanocellulose từ bã sắn. Đây không chỉ là dự án khoa học, mà còn là cánh cửa mở ra thế giới nghiên cứu chuyên nghiệp, nơi mình học cách biến kiến thức thành sản phẩm có giá trị thực tiễn. Đề tài này giúp mình rèn kỹ năng đọc hiểu tài liệu, thiết kế thí nghiệm, phân tích dữ liệu và làm việc nhóm – những năng lực nền tảng đã theo mình suốt chặng đường nghiên cứu sau này. Quan trọng hơn, nó dạy mình coi thất bại là một phần tất yếu của sáng tạo, từ đó nuôi dưỡng sự kiên trì và niềm đam mê để tự tin bước tiếp trên con đường học thuật quốc tế.

Khi sang Nhật và Mỹ, anh/chị có “bị sốc” về môi trường nghiên cứu không? Kiến thức và kỹ năng từ HUST có giúp anh/chị vượt qua không?

Lần đầu sang Nhật rồi Mỹ, mình thực sự choáng ngợp: môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp, tốc độ làm việc nhanh, yêu cầu cao về tư duy độc lập, sáng tạo và khả năng trình bày khoa học – tất cả bằng tiếng Anh. Điều giúp mình vượt qua cú sốc ấy chính là nền tảng kiến thức và kỹ năng từ HUST: các môn như Hóa sinh, Vi sinh, Sinh học phân tử, Kỹ thuật di truyền đã cho mình đủ tự tin để hòa nhập vào bất kỳ phòng thí nghiệm nào. Quan trọng nhất, HUST dạy mình một điều: nghiên cứu là hành trình “thử – sai – làm lại”. Chính tinh thần kiên trì ấy đã giúp mình đứng vững và tiến lên ở bất cứ nơi đâu.

PHẦN 3 – Khoa học không biên giới

Ảnh kính hiển vi của Vi khuẩn Sinorhizobium biến đổi gene cộng sinh trên rễ cây họ đậu Alfalfa

Hiện tại anh/chị đang làm nghiên cứu gì? Nó có ứng dụng gì trong y sinh học hoặc công nghệ?

Hiện tại, mình đang thực hiện nghiên cứu về tương tác giữa vi khuẩn vùng rễ (rhizobacteria) và cây lương thực tại Khoa Khoa học Vi sinh, Đại học Bang Bắc Dakota (NDSU). Mục tiêu là tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng của cây trồng thông qua việc khai thác các chủng vi sinh vật có lợi, hướng đến nông nghiệp sinh học bền vững, giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học. Nhóm mình tập trung vào việc phân lập, đánh giá và cải tiến các chủng vi khuẩn cố định đạm bản địa ở khu vực Bắc Mỹ. Đây là một giải pháp sinh học tiềm năng, góp phần phục hồi đất, giảm ô nhiễm, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Là một nhà khoa học trẻ người Việt giữa môi trường quốc tế, anh/chị cảm thấy như thế nào? Có điều gì khiến anh/chị thấy tự hào?

Là một nhà khoa học trẻ người Việt giữa môi trường quốc tế, mình vừa thấy vinh dự, vừa đối diện với nhiều thử thách. Ban đầu có những bỡ ngỡ về ngôn ngữ, văn hóa và cách làm việc, nhưng nhờ nền tảng kiến thức và kinh nghiệm nghiên cứu từ thời ở HUST và sau đó là ở NUT, mình đã dần thích nghi và tự tin khẳng định bản thân. Điều khiến mình tự hào nhất là khi được đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao không chỉ ở năng lực chuyên môn, mà còn ở sự chăm chỉ, tinh thần cầu tiến và trách nhiệm – và quan trọng hơn, mình được góp phần khẳng định hình ảnh thế hệ nhà khoa học trẻ Việt Nam trên bản đồ nghiên cứu toàn cầu.

Trong phòng lab nước ngoài, người ta có bất ngờ khi biết mình từng học ở Việt Nam – cụ thể là HUST – không?

Bạn bè và đồng nghiệp tại NDSU khá bất ngờ — và rất tò mò — khi biết mình từng học tại Đại học Bách Khoa Hà Nội (HUST). Điều đó khiến mình rất vui và tự hào, vì được ghi nhận không chỉ ở năng lực chuyên môn, mà còn ở tinh thần làm việc chăm chỉ, thái độ cầu tiến và khả năng hợp tác trong môi trường nghiên cứu đa văn hóa. Chính nền tảng vững chắc về tư duy khoa học và kỹ năng nghiên cứu mà HUST trang bị đã giúp mình tự tin hòa nhập và phát triển trong môi trường học thuật quốc tế.

Thu Mẫu Thực Địa- Đất và Nốt Sần Cây Họ Đậu tại Bắc Dakota - 2025

PHẦN 4 – Gửi lại Bách Khoa & thế hệ sau

Nếu được nói với các bạn học sinh lớp 12 đang phân vân chọn ngành, anh/chị sẽ nói gì về Kỹ thuật Sinh học?

Nếu bạn yêu thích khoa học sự sống và muốn biến tri thức thành những giải pháp cho y học, nông nghiệp, môi trường hay công nghiệp – Kỹ thuật Sinh học là lựa chọn tuyệt vời cho bạn. Đây là ngành học liên ngành thú vị, kết hợp sinh học hiện đại, công nghệ sinh học và kỹ thuật để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Bạn không cần phải giỏi ngay từ đầu – chỉ cần dám bắt đầu, không ngừng học hỏi và kiên trì với đam mê, bạn sẽ tìm thấy vô vàn cơ hội và một hành trình đầy cảm hứng trong Kỹ thuật Sinh học.

Nếu được chọn lại, anh/chị có chọn HUST và ngành này một lần nữa không?

Nếu được chọn lại, mình vẫn sẽ chọn HUST và ngành Kỹ thuật Sinh học – nơi cho mình nền tảng kiến thức vững chắc, môi trường học tập đầy cảm hứng và cơ hội khám phá, sáng tạo, nghiên cứu từ rất sớm. Chính từ đây, mình được tiếp cận khoa học hiện đại, mở rộng cánh cửa đến môi trường học thuật quốc tế và tự tin khẳng định bản thân. Với mình, HUST không chỉ là nơi bắt đầu, mà còn là nơi gieo mầm cho những hành trình lớn hơn.

Theo anh/chị, sinh viên Kỹ thuật Sinh học HUST có thể làm những gì trong tương lai: đi viện, đi lab, đi doanh nghiệp, hay khởi nghiệp?

Tất cả những lựa chọn trên đều hoàn toàn khả thi – và đó chính là điểm mạnh của ngành Kỹ thuật Sinh học. Với nền tảng kiến thức liên ngành vững chắc, sinh viên tốt nghiệp có thể:
•        Làm việc trong các trung tâm xét nghiệm, bệnh viện và viện nghiên cứu y sinh, nơi họ có thể tham gia vào các hoạt động chẩn đoán, phân tích sinh học phân tử và phát triển công nghệ y học hiện đại.
•        Gia nhập các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ sinh học, dược phẩm, nông nghiệp công nghệ cao, môi trường hoặc thực phẩm chức năng, nơi nhu cầu về nhân lực có chuyên môn sinh học ứng dụng ngày càng tăng.
•        Theo đuổi chương trình sau đại học trong và ngoài nước, mở rộng kiến thức chuyên sâu và tham gia vào các dự án nghiên cứu tiên tiến.
•        Khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ sinh học, phát triển các sản phẩm sinh học ứng dụng như chế phẩm vi sinh, vật liệu sinh học hoặc các giải pháp y sinh cá thể hóa.
Điều đặc biệt ở HUST: bạn không chỉ được học kiến thức, mà còn được rèn tư duy hệ thống, khả năng giải quyết vấn đề và tinh thần đổi mới – hành trang để tự tin theo đuổi bất kỳ con đường nào.

🟢 PHẦN 5 – Câu kết truyền cảm

Một câu nói anh/chị luôn nhớ hoặc tự nhủ với bản thân trong hành trình học tập và nghiên cứu?

Có lúc mình tự hỏi: “Nghiên cứu” thực sự nghĩa là gì?
Rồi mình để ý: từ research trong tiếng Anh bắt đầu bằng “Re-” – nghĩa là lặp lại, và “Search” – nghĩa là tìm kiếm. Vậy nghiên cứu chính là tìm kiếm đi tìm kiếm lại, thử đi thử lại, sai thì sửa, cho đến khi tìm ra câu trả lời đúng.

Một điều khiến anh/chị cảm thấy "tôi thật sự tự hào là sinh viên Kỹ thuật Sinh học HUST"?

Mình tự hào là sinh viên Kỹ thuật Sinh học HUST vì nơi đây không chỉ cho mình kiến thức vững chắc, mà còn rèn luyện tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và làm việc nhóm. Mỗi thí nghiệm là một cơ hội khám phá – học từ thất bại – và trưởng thành. Được truyền cảm hứng từ thầy cô, anh chị và bạn bè nhiệt huyết, mình thấy mình đang góp một phần nhỏ vào hành trình chinh phục tri thức và tạo ra giá trị cho xã hội.

Tác giả: VP Trường